Er zijn van die boeken, die lees je uit, je legt ze weg, je bent even stil en je denkt ‘wat was dit mooi’. Het 
overkomt me regelmatig, nu opnieuw. Na lezing van De pianostemmer van Pascal Mercier, 
oorspronkelijk verschenen in 1998; de Nederlandse vertaling is uit 2008. Natuurlijk, ik had het ook na lezing van diens bekendere Nachttrein naar Lissabon. En nu opnieuw, in zo mogelijk versterkte mate. Wat weer een bijzonder boek!
De pianostemmer – over hem gaat het inderdaad, maar over zoveel meer. Hij, al jong een wees, een kindertehuis, later pleegkind, altijd zichzelf moeten bewijzen. Erkend eersteklas pianostemmer en in de vrije tijd componist van opera’s. Dong mee naar vele prijzen maar viste altijd achter het net. Tot die ene keer – nou ja. Daarover gaat het verhaal. Over de moord die er op volgde en waarvoor hij veroordeeld wordt. Over zijn kinderen, een tweeling, jongen en meisje, Patrice en Patricia. Over de diverse incestueuze verhoudingen in het gezin. Over de hechte relatie van broer en zus en de moeite die het kost om afstand te creëren. Over de aan morfine verslaafde moeder. Over hoe kinderen naar hun ouders kijken, als kind en als ze volwassen zijn. Hoe ze proberen hun ouders te begrijpen. Een verhaal ook vol misverstanden en van niet omkeerbare handelingen. Een verhaal waarin liefde er is zonder uitgesproken te worden.
Misschien komt het allemaal wat voor de hand liggend over, als een verhaal vol ogenschijnlijke cliché en gemakkelijke romantrucs, maar zo ontwikkelt het verhaal zich niet. Ja, het is een dramatisch verhaal, een echte tragedie, soms op de rand af (in mijn ogen) maar net niet té. Het verhaal gaat traag, heel traag zelfs, met heel veel subtiliteiten erin, beschreven door twee hyper-sensitieve jonge mensen. Want inderdaad, het zijn de twee kinderen die het verhaal schrijven. Of eigenlijk elk voor zich, in eigen schriften die na afloop worden uitgeruild omdat ze geschreven zijn voor de ander. Een traag verhaal dus waarin de harde kern stukje bij beetje wordt onthuld.
Was Nachttrein naar Lissabon doorspekt met filosofische overpeinzingen, in dit verhaal ligt het accent op de psychologie van elk der (zeker vier) hoofdpersonen. 
Het levert een paar intrigerende portretten op die elk op zich sympathie oproepen. Wat is dat knap gedaan. Heel knap.
Pascal Mercier, De pianostemmer. Roman. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2008. Ik las de zesde druk uit 2011.
