Er wordt de laatste jaren veel over leiderschap geschreven. Kennelijk is daar reden voor. En die reden is niet dat het zo geweldig gesteld is met het leiderschap. Het feit dat het een thema is, is op zich al een teken aan de wand. Zo komt het me voor tenminste. ‘We’ zijn de weg kennelijk kwijt en velen willen ‘ons’ weer op het goede spoor brengen.
Met de komst van het thema leiderschap degradeerde ook het thema dat er aan vooraf ging: het thema management. Sterker nog, aan management hangt een geur van diskrediet, van overbodigheid, van teveel en van te duur. Leiderschap heeft meer status, hoe ambivalent het in de ogen van de nuchtere Nederlander ondanks alles blijft. Wat dat betreft heeft Lennette Schuijt die ambivalenties en paradoxen jaren geleden al helder omschreven in haar mooie boek Met ziel en zakelijkheid. Voor mij een van de beste publicaties die ik op dit gebied ken. Veel wat hetgeen zij beschrijft herkende ik terug in het onlangs verschenen boek van Karel Noordzij, Op weg naar nieuw leiderschap. Van superieure strategie naar integere cultuur. 
Voor wie Noordzij niet kent: hij heeft een lange loopbaan achter zich als manager en bestuurder bij onder meer McKinsey, Luchthaven Schiphol, Transport en Logistiek Nederland, PGGM en NS. Met dit alles in de achterzak heeft Noordzij zijn ervaringen op een rij gezet, of beter: zijn persoonlijke lessons learned. Juist dat laatste maakt dit boek zo anders dan veel andere boeken. Geen analytische vertogen over kenmerken van leiderschap maar concrete persoonlijke ervaring, geen succesverhalen maar introspectie, geen glamour maar kijken in de spiegel. Dat is ook het belangrijkste raad die hij mee wil geven: kijk naar jezelf in de spiegel en zie wat je te doen staat en doe dat dan ook. Zoals het in een hoofdstuktitel heet: de weg naar persoonlijke ontwikkeling gaat naar binnen. Die weg moet je wel zelf organiseren en afleggen maar je hoeft dat niet alleen te doen want als je goed om je heen kijkt willen velen dat mét jou. Ook daar doet Noordzij verslag van, van de groepen die hem en elkaar verder helpen in integer gedrag, in duurzaamheid, in toekomstbewust opereren.
De drie grote P’s van People, Planet en Profit behoeven een vierde P, die van Pneuma, van een (zuivere) ziel. Precies daarover gaat het in het nieuwe leiderschap: om de vorming van goede mensen, om leiders die zichzelf kennen en zichzelf trouw durven zijn, om leiders die verder kijken dan het eigen belang en die oog hebben voor de grote opdracht.
Het boek sluit af met een serie ego-checks: ‘een aantal puur persoonlijke gedachtesteuntjes om me bij de les te houden bij mijn zoektocht naar binnen’ , 26 in totaal. Soms heel bekende, bijna triviale, andere minder bekend en heel persoonlijk. Maar allemaal wel echt en doorleefd en ‘van hemzelf’. Een paar voorbeelden:
– Niet wie het zegt, maar wat gezegd wordt is belangrijk
– Erken vakmanschap en prestaties
– One meditation and one prayer a day keep the doctor away
– Een compliment is niet altijd een compliment
Wat hij met dat laatste bedoelt? Lees het zelf maar na. Best interessant! Het staat op pagina 111.
Aanbevolen!
Karel Noordzij, Op weg naar nieuw leiderschap. Van Gorcum 2012. ISBN 978 90 232 5081 4.
