Toen ik vorige week in de sauna zat, herinnerde ik me een idee voor een ‘project’ dat ik jaren geleden al eens overwoog maar omwille van de tijd die het vraagt, niet in uitvoering kon nemen: het schrijven van een (beknopte) ‘filosofie van de marathon’. En op dit moment zijn de omstandigheden juist uiterst gunstig: ik ben met pensioen en heb dus tijd én ik ben in voorbereiding op een marathon.

Wat het pensioen betreft en de plannen die ik heb, daar heb ik onlangs al een blog aan gewijd. Wat de marathon betreft, tja wat zal ik daarover zeggen? Eerst even terug naar het ‘project’.

Laat ik beginnen met toe te lichten wat ik bedoel met een ‘filosofie van de marathon’. Ik doel dan op een filosofische reflectie op allerlei aspecten die met het lopen van een marathon te maken hebben. Op de groslijst van onderwerpen die ik aan het aanleggen ben, staan thema’s als:

  • lichaam en geest: werken ze samen of is het lichaam alleen de motor die tijdens het lopen van voldoende brandstof moet worden voorzien?
  • prestatie of plezier (fungeert topsport als model voor de recreatieve beoefening van de duursport zodat het ook daar uiteindelijk gaat om de persoonlijke prestatie in termen van een PR (persoonlijk record)? Of is er ruimte voor duursport waarin het plezier centraal staat, zoals ik dat graag opvat en presenteer als ‘toeristisch hardlopen’?
  • jij en je omgeving: de duurloop als middel om je omgeving te verkennen; ben je alleen met je beweging bezig of heb je oog voor je omgeving en zie je opvallende vogels, planten, of, zoals eergisteren: een rivierkreeftje op het fietspad?);
  • samen en alleen: ontwikkelen doe je samen; hoewel je je duurloop op je eigen benen loopt, ontwikkel je je vaak het best door dat samen met anderen te doen;
  • cruciale deugden als doorzettingsvermogen en maathouden;
  • de rol van emoties: het merendeel der marathon-debutanten passeert geëmotioneerd de kreeft1finish. Wat speelt hier?

Ik hoop hiermee filosofen een beeld te geven van hoe zo’n stevige fysieke inspanning filosofisch geduid kan worden. Ik geloof niet dat er zo heel veel marathonlopers onder filosofen zijn, dus mogelijk voorzie ik in een lacune in kennis hierover én verrijkt het bestaande inzichten. Natuurlijk, er zijn enkele bekende namen zoals Mark Rowlands (Filosofie van de duurloop) en Damon Young (Filosoferen over beweging en sport), maar veel zijn het er niet. Ik denk dat de reële ervaring van het lopen van een marathon (inclusief de voorbereiding natuurlijk) iets toevoegt aan interessante filosofische thema’s. Als voorbeeld las ik een aardige filosofische column van Thijs Feuth  die in 2010 de marathon van Rotterdam uitstapte, op het thema ‘verliezen’. Interessant ook de reacties die hierop verschenen. Zeer illustratief voor de verwarring rond intenties van duurlopers/ marathonlopers.

Omgekeerd, marathonlopers (of meer in het algemeen: duurlopers) raken mogelijk geïnteresseerd in filosofie: op een vrije manier de conventionele paden van denken verlaten en je laten verrassen door de inzichten van de reuzen uit de filosofische geschiedenis. Want dat is kenmerkend voor filosofie: die begint steeds opnieuw en staan tegelijk altijd op de schouders van de groten uit het verleden.

Kortom, met een beetje goede wil snijdt het mes naar twee kanten.

Even terug naar de sauna: ik ervaar elke keer als ik er ben dat het verblijf in de hitte van de saunacabine eenzelfde soort effect heeft als het volbrengen van een duurloop: de fysieke inspanning leidt tot het opruimen van je hoofd en tot het scheppen van een ruimte waarin nieuwe ideeën ontstaan.  Wat er precies gebeurt, weet ik niet – neurobiologen zullen ongetwijfeld wijzen op het vervaardigen van bepaalde stofjes als gevolg van de inspanning, maar die stofjes verklaren nog niet het ontstaan van nieuwe en creatieve ideeën als zodanig want stofjes bevatten zelf die ideeën immers niet. Misschien hebben duurlopers wel een verstandige boodschap voor onderzoekers op het gebied van ‘hoe werkt ons brein?’

En ja, dan die marathon. Tien jaar geleden deden we met een groepje mee aan de marathon van Athene. Het waren voornamelijk debutanten en het was een hele leuke ervaring. Daarna zijn we nog dublinnaar Berlijn geweest, naar Stockholm (29 graden bij de start) en naar Barcelona. Mijn laatste marathon is de Midwintermarathon 2014. Ik hield het na 31 marathons voor gezien. Maar toen kwam het idee om, na tien jaar, nog een keer samen op pad te gaan. ‘De cirkel rond maken’ heette het. Het gaat Dublin worden, op 29 oktober a.s.

Hoewel ik zo’n beetje gestopt was met hardlopen om me vooral in de sportschool uit te leven in allerlei lesjes, leek het me niet leuk om als alleen supporter mee te gaan. Dus heb ik het trainen weer opgepakt. Ik moet zeggen, het gaat niet vanzelf. Ik ben nu een paar maanden bezig en ik merk dat de vooruitgang maar heel traag verloopt. Oké, dit gaat dus ook een thema voor een filosofische beschouwing worden: ouder worden en de beleving van sport.

En wie suggesties heeft: ik houd me aanbevolen!

Share