Gisteren heb ik een punt gezet. Ik wil een volgende fase in met mijn boek over retorica in populaire managementboeken dat ik voorlopig de titel Cicero leest Covey meegeef. Geen nieuwe artikelen of boeken meer. Met wat ik aan materiaal heb verzameld en geordend ga ik het doen. Anders kom ik niet toe aan de volgende fase van mijn boek in wording: het schaven en polijsten.
Wie o wie?
Van wie was ook al weer de uitdrukking: ‘schrijven is schrappen’? Ik google. Iemand zegt dat het Godfried Bomans was, een ander noemt Jeroen Brouwers. Zelf leefde ik tot vandaag in de vage veronderstelling dat het Edgar du Perron was. Maakt niet uit. Schrijven blijft schrappen.
Ik heb op dit moment 172 pagina’s tekst A4 formaat, 12 punt letter. Geen idee op hoeveel pagina’s gedrukt boek dat uit gaat komen maar ik veronderstel eerder meer dan minder. Dat wil ik vermijden. Anders wordt het een te duur boek en minder aantrekkelijk voor potentiële kopers, verwacht ik. Schrijven is dus inderdaad schrappen.
Exit bijlagen
Gelijk neem ik een aantal concrete beslissingen. Ik schrap een bijlage met websites over hulp bij het schrijven van een managementboek. Kan iedere geïnteresseerde lezer ook zelf googelen. Ook schrap ik een lijst met bekroonde managementboeken van het jaar. Kan iedereen ook zelf van managementboek.nl plukken. En ik delete een twee pagina’s tellend overzicht van internationaal befaamde managementboeken van de laatste 100 jaar. Min of meer synoniem van schrappen is ‘kill your darlings’ – alleen iets heftiger qua betekenis. Zover ben ik echter nog niet want deze bijlagen waren niet mijn darlings.
Ik begin met het herlezen van wat er nu ligt. Dat kan nog een dag of veertien, dan gaat het concept boek naar mijn proeflezers.
Titel en ondertitel
In de bovengenoemde gidsen voor het schrijven van een managementboek wordt er steevast op gewezen dat je met een pakkende titel en ondertitel moet komen. Over de titel, Cicero leest Covey, ben ik tot op heden wel tevreden, maar elke betere suggestie is welkom. ‘Cicero’ staat natuurlijk voor de traditie van de retorica, ‘Covey’ voor die van het populaire managementboek. Over de ondertitel ben ik minder zeker. Die luidt op dit moment: Het lezen van een managementboek zal nooit meer hetzelfde zijn. Ik sta open.
Minder methodologische verantwoording
In de inleiding maak ik melding van een vooronderzoekje naar vijftien populaire managementboeken waarmee ik ben begonnen. Dat onderzoekje bevestigde mijn intuïtie dat ik goed zat: er zit veel retorica in populaire managementboeken en die laat zich inderdaad goed analyseren vanuit de klassieke leer van de retorica. Maar is de beoogde lezer geïnteresseerd in deze quasi-methodologische verantwoording? Ik verwacht het eigenlijk niet. Kan dus weg.
Vico sneuvelt
In een lang hoofdstuk over de metafoor, het troetelkind bij uitstek van auteurs van populaire managementboeken, heb ik een passage overgenomen uit een boek van de Nederlandse filosoof René ten Bos over het boek van Gareth Morgan, Images of organizations. Dit is een interessant boek omdat het voor het eerst spreekt over organisatieculturen in termen van metaforen. In de bedoelde passage spreekt Ten Bos over een lyrische benadering van management in de lijn van de 18de eeuwse filosoof Vico. Vico ken ik uit mijn studie filosofie. De opmerkingen van Ten Bos over Vico spreken mij zeker aan maar ik ben bang dat het te ver van het bed van de meeste lezers zal zijn, en zal blijven. Kan er dus uit.
Roland Barthes promoveert
Ik stuit bij herlezing van hetzelfde hoofdstuk over metaforen op een citaat van Roland Barthes uit Het plezier van de teksten ach, dit is te mooi om hier te laten verzinken in een heel groot hoofdstuk. Ik licht het citaat eruit en promoveer het voorlopig tot het motto van het boek waarmee het een prominentere plek krijgt, nog voor de inhoudsopgave. Vico exit, Barthes stijgt in de ranking.
Barthes refereert in dit citaat aan een tekst van Friedrich Nietzsche. Ook van die filosoof heb ik daarom een passage opgenomen. Moet die weg nu Barthes is gepromoveerd? Maar even mee wachten.
Managementmode is ook metafoor
Sommige inzichten komen wat later. Zo realiseer ik me opeens dat niet alleen managementgoeroes en in hun spoor schrijvende adviseurs metafoorgevoelig zijn. Wetenschappers zijn dat ook. Wat er in de wereld van de populaire managementboeken gebeurt wordt door wetenschappelijk onderzoekers en filosofen vaak vergeleken met wat in de modewereld gebeurt. De wereld van de mode als heuristisch vergelijkingsmateriaal om inzichten over managementontwikkelingen te verkrijgen. Het levert inderdaad een hoop interessante inzichten op! Het roept gelijk de vraag op: ‘welke (andere) metafoor zou tot weer andere inzichten leiden?’
Kennis verzamelen en inzichten verkrijgen: het zijn buitengewoon metafoorgevoelige activiteiten.