Met de kampeerbus rondtrekken in een voor ons nog onbekend land is altijd weer spannend. Wat gaan we zien? Wat is echt nieuw, wat is anders en wat hetzelfde? Kennismaken met iets nieuws gaat per definitie gepaard met vergelijken. In dit blog een lijstje van wat ons opviel in Albanië.
Oriëntatie
Om ons te oriënteren op dit voor ons nieuwe land maakten we gebruik van het boek Albanië van Yvonne van Osch dat is uitgegeven in de Dominicus-reeks. Daarnaast zijn op internet allerlei reisblogs te vinden waar tips uit te halen zijn voor interessante plaatsen. Gewoon even lekker googelen.
Contrasten

Rijk en arm – het contrast is van alle tijden, maar niet overal op dezelfde manier zichtbaar. Bij ons is armoede wellicht eerder verborgen, in Albanië (als in zoveel andere landen die we bezochten) is het overal zichtbaar. Het is deel van het straatbeeld: mooie winkels naast vervallen panden, luxe hotels naast afgeleefde flats, straatverkoop van vierde-hands spullen, van zelf gevangen vis of van bescheiden opbrengsten van het eigen stukje grond. Een vrouw met wat eieren voor zich, een man met aardbeien en eigen gemaakte vijgenkoek. Jonge mannen die CD’s proberen te verkopen aan wachtenden voor een stoplicht. Kleding ongesorteerd op grote stapels op markten of langs de weg.
En daartegenover die vele mooie Mercedessen. Het kwam ons voor als een statussymbool.
We hadden respect voor al die mensen die probeerden om van niets of weinig nog iets te maken. Bittere noodzaak waarschijnlijk. Ze doen het toch maar.
Natuur

Wat is het een schitterend land om doorheen te rijden! Echt, heel mooi. Oké, we waren hier eind april/mei, misschien wel de mooiste periode van het jaar. De vele tinten groen, de prachtige bloesems, … Het landschap is heel gevarieerd met veel veel heuvels en en bergketens en daartussen vaak meer of minder brede, platte valleien. Die valleien worden vaak benut voor de verbouw van groenten en andere agrarische producten zoals olijven. En tegen de hellingen wijngaarden en andere landbouw. Fantastisch om doorheen te rijden. Sneeuw op de bergtoppen, prachtig groen overal om je heen, riviertjes parallel aan de weg.
Wegen
Over wegen gesproken. Tja. Er zijn wel een aantal goede wegen, vaak nieuw aangelegd, zonder grote gaten en hobbels. Maar houd er maar gewoon rekening mee dat het merendeel van de wegen die de camperaar of caravantrekker zal berijden, van mindere kwaliteit is met grote gaten of lager liggende stroken. Zeker in bergachtig landschap zijn er niet anders dan tweebaanswegen, soms van zeer slechte kwaliteit en ligt het rijtempo laag. We deden eens 4 a 5 uur over 245 kilometer. Geen hoog tempo dus. Maar alla, het is vakantie, toch? En nog een effect: daardoor voelt het land groter dan het is, namelijk in omvang vergelijkbaar met België.
Tempo

Nog even over dat tempo: het grappige is dat iedereen hier zo’n beetje zijn eigen tempo kiest. Op een weg waar je max. 80 km per uur mag kan het gebeuren dat iemand voor je het wel riant vindt om 55 km te gaan rijden. Niemand die daar moeilijk over doet. Er wordt niet geknipperd met lichten en niet aan bumpers gekleefd. Er wordt dan gewoon ingehaald, ook als dat niet mag, ook als er nauwelijks een goed overzicht op de weg is. We maakten een situatie mee waarin het allemaal maar net goed ging. Tegenliggers moesten wel richting berm.
We hebben geen onderzoek gedaan maar zijn er van overtuigd dat het opmerkelijk grote aantal herdenkingstekens langs de weg in het buitengebied (bloemen, kruisjes, naamplaatjes, foto’s) wel eens verband kon houden met het soms riskante rijgedrag.
In de steden werkt dit anders. Duidelijke markering tussen rijbanen ontbreekt soms, en als die er wel is, dan doet men daar weinig mee. Zo ook in de regels op verkeerspleinen. En toch, als je als chauffeur een beetje meebeweegt met de stroom en doet wat zij ook doen, dan is Tirana of welke andere stad ook, niet iets om tegenop te zien.
Vogels

Terwijl ik de eerste versie van dit blog nog in Albanië schrijf, hoor ik achter me de wielewaal, die prachtige vogel die we in Nederland bezingen in een wandellied maar nog maar erg weinig zien of horen. Hier horen we die vogel op veel plekken, en vandaag zag ik twee exemplaren van deze vaak toch schuwe vogel.
Ik ben geen kenner maar hoorde toch op verschillende plekken die we aandeden ’s nachts de dwergooruil en (heel vaak) de nachtegaal, en overdag zag ik de bijeneter, de hop en de kuifleeuwerik. En zojuist hoorde ik de nachtzwaluw! Geweldig om hier die vogels te zien en te horen die bij ons zo zeldzaam zijn.
Trouwens, de liefhebbers van wilde planten kunnen hier ook hun hart ophalen.
Mannen
Even een ander onderwerp. We fietsten op een maandagmorgen door Pogradec, een stadje aan het Meer van Ohrid. Een paar levendige straten met veel kleine cafés waar overal groepjes oude mannen de dag met elkaar doorbrengen door koffie te drinken of bier. Jonge mannen leken te volstaan met een kort bezoek om een kop espresso en een glas water te drinken. Het beeld van die maandagmorgen in Pogradec was representatief voor wat we in allerlei andere plaatsen ook zagen.
We zagen veel minder groepjes vrouwen, eigenlijk heel weinig. Alleen in Tirana.
Mensen
Als toerist/trekker/gast ontmoet je locals op recepties van campings of camperplaatsen, in winkels, in horecagelegenheden en steeds viel op dat de mensen erg aardig zijn. Het kwam ons voor dat het ook een veilig land is. We voelden ons, ook toen we ‘wild-camperden’ (in Butrint, t.o. hotel Livia en bij de warmwaterbronnen van Bënja in de omgeving van Permet ), niet onveilig.
Eigenaren van campings hebben de inkomsten vaak hard nodig om het hoofd boven water te houden. Ze vragen echt om reviews als je laat weten dat je tevreden bent, en zeggen ook gewoon dat ze de inkomsten echt nodig hebben. Het voorzien in je levensonderhoud is in Albanië echt een pittige opgave.
Honden en schildpadden
Overal kom je honden tegen, in de steden, langs de weg als je op reis bent. Ze negeren je (al is dat volgens de boekjes anders als je de bergen in gaat waar ook herders met kuddes schapen of geiten lopen). Maar ’s nachts lijkt het wel feest. In veel nachten hoorden we honden tegen elkaar blaffen. ’s Nachts lijken de straten dus voor de honden.

En ja, dan kan het zo maar gebeuren dat je een schildpad tegenkomt tijdens een wandeling in buitengebied. Bij camping Tirana stond zelfs een heus verkeersbord: pas op overstekende schildpadden. Die zitten daar inderdaad. Grapje van de camping? Ook elders trouwens en het is voorgekomen dat ik er overheen moest met de auto – het lukte, keurig in de ruimte tussen de wielen.
Onderhoud
Nog even terug naar de steden, of beter: de bebouwde omgeving. Wat opvalt is dat er heel veel gebouwd wordt. Het lijkt of er flink wordt geïnvesteerd in toerisme: bungalowparken, appartementen, noem maar op. Ook in een voor toeristen aantrekkelijke omgeving zoals in de kustplaatsen en aan de grote meren: boulevards met cafés, restaurants en terrassen, parkjes, banken, … Veel is nog in aanleg en opbouw, is nog niet af. Tegelijkertijd valt op hoeveel er leeg staat of hoeveel er niet afgemaakt is. En misschien lag het aan het gegeven dat mei nog voorseizoen is, maar wat open was, was nauwelijks bezet, zo leek het. Oké, niet om kritisch over te doen, want kijk eens naar de leegstand van winkels en kantoorcomplexen in ons eigen land….
Wat wel echt opmerkelijk is, is dat er soms mooie gebouwen worden neergezet of leuke boulevards maar dat er kennelijk niets aan onderhoud wordt gedaan. Zo ontstaat al snel de indruk van verval. Dat beeld is trouwens algemeen, het geldt voor het hele land: afgebladderde muren, kapotte dingen die niet hersteld worden zoals kapotte bankjes in een park. Om nog maar te zwijgen van de grote hoeveelheden vuil die langs de wegen wordt gedumpt.

Onderweg kom je opmerkelijk vaak politieposten tegen die controles verrichten. We werden geen enkele keer aangehouden.
Onderweg
Internet is wel een dingetje. Op campings is er vaak gebruik mogelijk van wifi maar de kwaliteit is niet overal even best, en soms echt gewoon slecht. Daarbuiten is er 3G of 4G maar abonnementen daarop zijn duur (indien leverbaar).
Ook geld opnemen uit de pinautomaat (in steden goed aanwezig) is vrij prijzig. Circa € 6,— per transactie, vaste prijs, onafhankelijk van de hoogte van het opgenomen bedrag.
Onderweg kom je vaak herders tegen met kuddes schapen of geiten. Daarnaast zie je mensen lopen met een koe of een paar geiten in de berm van de weg.
Onderweg kun je overal tanken. Het wemelt van de tankstations (ook verlaten/opgeheven of sterk in verval). En je kunt overal je auto laten wassen in vaak simpele wasstations: drie eenvoudige wanden, een kraan en een slang zijn voldoende.
Afsluiting
Albanië is een fijn land om op vakantie te gaan. Er is veel te zien, in de steden en daarbuiten. Wat ons opviel is dat we het meeste zagen als we onderweg waren. Door het lage rijtempo kon je het steeds wisselende landschap). Het is een land waar het toerisme sterk in ontwikkeling is, met alle kenmerken van dien; bouwactiviteiten, gebrekkige infrastructuur, …. Maar als je geen al te hoge eisen stelt en een beetje improviseren voor lief neemt, dan is het er heel goed vertoeven.

Dag Harm, dank voor je indrukken van Albanië. Interessant, ik proef de (inhaal)slag van modernisering, maar constateer ook dat het ‘omgaan met wat nieuw gecreëerd is’ geen vanzelfsprekendheid is. Dat zegt volgens mij iets over de matige verantwoordelijkheid voor het publiek domein, misschien positief geformuleerd: het groeiende besef van beheer en onderhoud. Je zou zeggen dat dat nu juist iets is wat een voormalig communistisch regiem wel tussen de oren van mensen heeft weten te krijgen. Of is het nu zo dat de marktsamenleving twee zaken tot stand brengt: ongelijke welvaart en gebrekkige collectieve voorzieningen? Gelukkig, is er met de aard van de mensen is nooit wat mis, dat geeft hoop op een betere toekomst.
Ik hoop dat jullie een fijne vakantie hebben gehad, tot binnenkort! Groet, Paul
Geweldig Harm wat een gedetailleerd en mooi beschreven verslag. Alsof ik er ook was. Dank je wel dat je zoveel mensen laat mee genieten.
Fijne review, ben er nu.
Veel genoegen daar!